Overzicht februari 2019 | Traangasgranaten als ammunitie

De maand februari 2019 laat weer een behoorlijke lijst aan mensenrechtenschendingen zien. Staat van Beleg wist er 719 te registreren en nog 146 rapporten. Deze maand een focus op Israël’s gebruik van traangasgranaten als ammunitie.

– English text –

Sinds het begin van de ‘Great March of Return’ in de Gazastrook kunnen we rapporten lezen over de Palestijnen die gedood zijn door Israëlische scherpschutters met vermelding hoe ze om het leven zijn gekomen. Wat we ook kunnen lezen zijn de aantallen gewonden. Sommige agentschappen rapporteren zelfs over hoe mensen gewond zijn geraakt. Door deze rapporten hebben we onder andere kunnen vernemen dat Israël kogels gebruikt die resulteren in ernstige verwondingen met vaak amputaties tot gevolg. Ook de hevige impact van traangas dat op vreedzame betogers wordt gebruikt kwamen we tegen in rapporten. Maar wat we ook zagen was het gebruik van traangasgranaten dat als ammunitie wordt gebruikt op Palestijnen en zelfs op ambulances. Dit is geen nieuwe ontwikkeling. Israël doet dit al jaren maar omdat het geïsoleerde gevallen waren of plaatsvond tijdens protesten en marsen die minder aandacht kregen van de media was het onderbelicht. Als indicator zullen we wat gevallen openbaren waarbij gebruik werd gemaakt van traangasgranaten als ammunitie door Israëlische troepen. Omdat de toedracht van verwondingen niet altijd wordt vermeld in de media kunnen we slechts raden hoeveel meer Palestijnen er gewond zijn geraakt door traangasgranaten.

Dodelijke slachtoffers door traangasgranaten

• Het eerste Palestijnse kind dat werd gedood door Israëlische troepen in 2019 was in het hoofd geraakt door een traangasgranaat tijdens de onderdrukking van protesten in de Gazastrook. Volgens Defence for Children International-Palestine (DCIP), werd de 13-jarige Abdel-Raouf Ismail Mohammad Salha “aan de rechterkant van zijn hoofd geraakt bij een door Israël afgevuurde traangasgranaat welke hersenletsel veroorzaakte in de middag van 11 januari”. Het kind werd drie dagen later doodverklaard door zijn verwondingen in Gaza City’s ziekenhuis Shifa.
• Op 29 januari 2019 overleed de 47-jarige Palestijn Samir Ghazi al-Nabahin aan verwondingen die hij eerder bij een demonstratie had opgelopen aan de grens in de Gazastrook. Nabahin was door een traangasgranaat in zijn gezicht geraakt.
• De 17-jarige Palestijn Hassan Nofel werd gedood op 12 February 2019, vier dagen nadat hij door een traangasgranaat was geraakt afgeschoten door Israëlische troepen aan de grens van de Gazastrook.
• Ahmad Samir Harb Abu Habil, 15, werd op 3 oktober 2018 door een traangasgranaat in zijn hoofd gedood.
• In december 2011 rapporteerde Washington Post over de dood van de 28-jarige Palestijn Mustafa Tamimi die door een traangasgranaat in zijn gezicht was geraakt die van korte afstand werd afgevuurd door een Israëlische soldaat tijdens een confrontatie in de Westelijke Jordaanoever. Op de foto hieronder kunnen we de open deur zien van een legervoertuig en een soldaat die een traangasgranaat afvuurt van een afstand van een paar meter. Toen Israël besloot om het onderzoek inzake de dood van Tamimi te sluiten kwam de mensenrechtenorganisatie B’Tselem met de volgende statement: “Het besluit om deze zaak te sluiten is conform het besluit om de file van Bassem Abu Rahmeh te sluiten, die ook gedood was door een traangasgranaat en wiens verhaal later geportretteerd is in de film “Five Broken Cameras”. Dit besluit zendt de eenduidige boodschap aan Israëlische soldaten en officieren dat in het geval ze ongewapende burgers doden ze daarvoor niet aansprakelijk worden gesteld. Gezien deze gang van zaken is het bijna niet verwonderlijk dat soldaten en grenspolitie doorgaan met het gericht afschieten van traangasgranaten op Palestijnen waarbij hun levens in gevaar worden gebracht. Onder zulke omstandigheden is het slechts een kwestie van tijd voordat weer een ongewapende Palestijn wordt gedood op deze wijze. Voor Palestijnen in de Westelijke Jordaanoever is dit besluit een duidelijke boodschap dat ze geen rechtvaardigheid kunnen verwachten van het Israëlische juridische systeem”.

• De 29-jarige Palestijn Bassem Abu Rahmeh werd gedood op 17 april 2009 door een traangasgranaat afgeschoten door Israëlische troepen tijdens een wekelijkse demonstratie tegen de afscheidingsmuur.

Gewonden door traangasgranaten

Zoals we al eerder hadden vermeld zijn er geen volledige rapporten gepubliceerd met informatie hoe Palestijnen gewond zijn geraakt maar er zijn wel wat indicatoren.

De beste indicator die we konden vinden komt uit een recent rapport van de VN-mensenrechtenraad waarin vermeende mensenrechtenschendingen worden onderzocht door Israëlische militairen op burgerprotesten in de Gazastrook gedurende de periode 30 maart t/m 31 december 2018. In onderstaande tabel kunnen we lezen dat 1084 personen gewond raakten door een afgeschoten traangasgranaat.

Een tweede indicator komt van Al-Haq, een onafhankelijke Palestijnse niet-gouvernementele mensenrechtenorganisatie uit Ramallah die regelmatig nauwgezette rapporten uitbrengt. Op 14 mei 2018, de dodelijkste dag van de ‘Great March of Return’, doodde het Israëlische leger 59 Palestijnen waaronder zeven kinderen en een persoon met een handicap en verwondde 1,861 Palestijnen. Om een idee te krijgen over de gewonden veroorzaakt door traangasgranaten: “Het Israëlische leger verwondde 276 Palestijnen in ‘The North Gaza Governorate’, waaronder 50 kinderen en 10 vrouwen. Onder hen waren 249 gewonden door scherp vuur en 25 gewonden door traangasgranaten en anderen hadden te lijden door traangas, verwondingen en kneuzingen”.

• De meesten onder ons zullen zich de foto nog herinneren die de wereld rondging van de 24-jarige Palestijnse man Haitham Abu Sabla wiens gezicht zwaar beschadigd raakte door een traangasgranaat die in zijn mond was geschoten door Israëlische troepen tijdens de ‘Great March of Return’ in de Gazastrook. De granaat doorboorde zijn wang en kwam vast te zitten in zijn mond en Abu Sabla verbleef drie dagen op ‘life support’.
• Terwijl het verhaal van Abu Sabla breed werd uitgemeten in de media bereikte het verhaal van de 26-jarige Palestijn Laith Kanaan Barghouti de internationale media niet. Wij kwamen zijn verhaal per toeval tegen bij Wafa, een Palestijnse nieuwsagentschap van de overheid. Op 9 december 2017 werd Barghouti door een traangasgranaat in zijn rechter oog geraakt waardoor hij het zicht verloor van zijn rechter oog. Na zijn verwonding bezocht Barghouti een jaar lang artsen in de hoop dat ze zijn zicht terug konden krijgen en om een meer ernstige verwonding te behandelen in zijn hoofd veroorzaakt door de traangasgranaat. Een arts die toevallig in Amman was in die periode liet hem weten dat het mogelijk was een kunstoog in te planten na de holte die in zijn hoofd was ontstaan behandeld was om het traan- en neusvocht te kunnen scheiden. Deze arts, Abu Sitta, vertelde Barghouti dat hij een bezoek zou brengen aan Palestina als onderdeel van een medische delegatie van diverse specialiteiten en dat hij persoonlijk de operatie zou verrichten. Op de dag van de operatie, afgelopen 24 januari vielen Israëlische troepen het familiehuis binnen van Barghouti en arresteerden hem.
• Op 26 januari 2019 raakte een Palestijns kind gewond toen een Israëlische soldaat een traangasgranaat op hem afvuurde in het grensgebied van de Gazastrook.
• Op 6 oktober 2018 raakte een 20-jarige Palestijn gewond aan zijn rechterarm door een traangasgranaat die op hem werd afgevuurd tijdens een demonstratie in Al-Shoka, in het district Rafah.
• Ondanks dat er tegenstrijdige berichtgevingen waren aangaande de dood van de 12-jarige Palestijnse jongen Shady Abdel Aal in september 2018, zagen ooggetuigen die deelnamen aan de ‘Great March of Return’ in de Gazastrook hoe Shady door een traangasgranaat werd geraakt.
• Op 20 mei 2018 raakte de zesjarige jongen Hasan Ahmad Issa ernstig gewond aan zijn hoofd nadat hij door een ‘high-velocity’ traangasgranaat in zijn hoofd werd geschoten door Israëlische soldaten in al-Khader in het district Bethlehem.
• Op 27 november 2013 documenteerde Muhmmad ‘Awad (Abu Ahmad), een vrijwillge videomaker die voor B’Tselem werkt en een inwoner is van Beit Ummar, schermutselingen tussen Palestijnse jongeren en soldaten nabij de ingang van de stad. In de eerste video die hij maakte zie je soldaten bij een jeep staan en een steen die bij hen in de buurt terechtkomt. Je ziet daarna een officier diverse traangasgranaten afvuren van een “Ringo” granaatwerper naar de stenengooiers, in een positie achter en rechts van de cameraman.  De soldaat herlaadt dan zijn granaatwerper en wanneer er nog een steen in de buurt van de jeep belandt vuurt hij nog een serie granaten af. Abu Ahmad was gewond geraakt in zijn borst en moest worden afgevoerd naar een ziekenhuis in de stad en was daarna overgebracht naar het ziekenhuis Alia in Hebron.
• Op vrijdag 9 maart 2012 documenteerde B’Tselem twee ernstige incidenten waarbij traangasgranaten afgevuurd werden op demonstranten op twee verschillende locaties. Het Israëlische leger blijft ontkennen dat dit gebeurt.
• Tijdens protesten in dorpen van de Westelijke Jordaanoever in 2009 liep een Amerikaanse activist ernstig hersenletsel op toen hij met een traangasgranaat in zijn hoofd geraakt werd.

Journalisten en verpleegkundigen als doelwit

• Recentelijk werd Attia Darwish, een 31-jarige fotojournalist in zijn gezicht, net onder zijn linkeroog, geraakt door een traangasgranaat toen hij verslag deed van demonstraties nabij de grens in de Gazastrook voor een lokale krant. Attia ontving eerste hulp voor zijn verwonding maar had specialistische zorg nodig buiten de Gazastrook. Toen de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) Attia sprak had hij nog steeds geen toestemming gekregen de Gazastrook te verlaten om naar Jeruzalem te kunnen afreizen.
• Op vrijdag 28 december 2018 tijdens de ‘Great March of Return’ raakte Mohammed Al-Za’anon, een 32-jarige freelance fotojournalist, door een traangasgranaat gewond aan zijn rug.
• Op 11 mei 2018 raakten drie journalisten gewond door traangasgranaten tijdens de ‘Great March of Return’ in de Gazastrook. Hamza al-Shami, een freelance fotograaf werd door een traangasgranaat in zijn schouder geraakt en viel vervolgens flauw door het traangas terwijl hij verslag deed van de protesten ten oosten van Khan Younis. Suleiman abu Zarifa, een freelance fotograaf, werd door een traangasgranaat in zijn voet geraakt terwijl hij verslag deed van protesten in ten oosten van Khan Younis. En Mohammed abu Qadoos, een cameraman voor het bij de Hamas aangesloten lokale nieuwsagentschap Siraj Media Network, werd door een traangasgranaat geraakt terwijl hij verslag deed van protesten ten oosten van Gaza City.
• Op vrijdag 22 februari 2019 tijdens de ‘Great March of Return’ raakte de vrijwillige Palestijnse verpleegkundige Fares al-Qedra gewond nadat Israëlische troepen hem met een traangasgranaat in zijn gezicht schoten.
• Op Vrijdag 4 januari 2019 tijdens de ‘Great March of Return’ raakten drie verpleegkundigen gewond door traangasgranaten.
• Op 28 december 2018 tijdens de ‘Great March of Return’ in de Gazastrook raakte Dalia Abu Reeda, een 20-jarige vrijwillige verpleegkundige gewond door een traangasgranaat in haar rug en Ahmed Al-Naqa, een 32-jarige verpleegkundige bij de Palestijnse civiele bescherming raakte gewond door een traangasgranaat in zijn borst

Voertuigen en ambulances als doelwit

• Op 2 maart 2019 vuurde het Israëlische leger traangasbommen af op een aantal ambulances in de Gazastrook.
• Op 1 maart 2019 tijdens de ‘Great March of Return’ in de Gazastrook werd een PRCS ambulance door een traangasgranaat geraakt ten oosten van Rafah.
• Op 9 februari 2019 tijdens de ‘Great March of Return’ in de Gazastrook vuurden Israëlische troepen traangasgranaten af op een voertuig toebehorend aan de Palestijnse civiele bescherming.
• Op 28 december 2018 tijdens de ‘Great March of Return’ in de Gazastrook raakten twee ambulances, een van de civiele bescherming en een andere van het Palestijnse Rode Kruis, beschadigd toen Palestijnse troepen traangasgranaten afvuurden tijdens een demonstratie in Oost-Rafah.

Protocol hoe om te gaan met traangas bij de beheersing van mensenmassa’s 

Het gebruik van traangas in oorlogvoering (zoals met alle andere chemische wapens,) is verboden middels diverse internationale verdragen die de meeste landen hebben getekend. Het gebruik door politie en voor privédoeleinden ter zelfbescherming is niet verboden op dezelfde wijze. Gewapende troepen kunnen legaal traangas gebruiken voor oefeningen (oefenen met gasmaskers) en voor oproerbeheersing. Gebruikelijke fabriekswaarschuwingen op traangasgranaten vermelden: “Gevaar: richt niet direct op personen. Ernstige verwondingen of dodelijke slachtoffers kunnen het gevolg zijn”. Zulke waarschuwingen worden niet noodzakelijkerwijs gerespecteerd en in sommige landen is het negeren van deze waarschuwingen routine. Traangasgranaten hebben geen handmatige instelling om het bereik van het traangasschot aan te passen. De enige manier om bij te sturen is om op de grond te richten met de juiste hoek. Onjuist richten zal de granaten buiten het doelwit laten belanden en in plaats daarvan risico veroorzaken voor “non-targets”.

Concluderend

We mogen concluderen dat er genoeg bewijzen zijn dat het direct afvuren van traangasgranaten naar individuen een routinepraktijk is bij soldaten en grenspolitie in de Westelijke Jordaanoever en aan de grens met de Gazastrook. Het heeft al mensenlevens gekost en mensen verwond de afgelopen jaren. Het is een gemakkelijke manier om mensen te verwonden die samenkomen bij marsen en demonstraties. Het heeft het voordeel van de twijfel dat de indruk gewekt kan worden dat betogers bij toeval werden geraakt door een traangasgranaat. Het kan mensen verwonden zonder de claim dat er met scherp vuur werd geschoten op vreedzame betogers. De verwondingen veroorzaakt door traangasgranaten zijn vaak ernstig en kunnen resulteren in levenslange handicaps.